http://www.mporos.gr/neoxori

Διάβαζα το ποίημα του Καβάφη "Το ΝΙΧΩΡΙ" και έβλεπα μέσα στους στίχους του το χωριό μου, το Μπορό. Είναι το χωριό μου, η αστείρευτη πηγή της συνείδησής μου. Της συνείδησης που διαμορφώνουν οι μνήμες οι ζυμωμένες με τη φύση και με τους ανθρώπους που βιώνουν μια δύσκολη απλή ζωή. Είναι η ζωή που προσδιορίζει τη συνείδηση˙ και αυτή είναι η γνήσια συνείδηση. Δεν προσδιορίζει η συνείδηση τη ζωή. Για το θέμα αυτό (ζωή/ συνείδηση ή συνείδηση/ ζωή) έχουν γραφεί πολλά. Στο δικό μου πάντως μυαλό, μέσα μου, το θέμα αυτό είναι ξεκάθαρο. Πιστεύω και βιώνω ότι η ζωή προσδιορίζει τη γνήσια συνείδηση.

Η φύση του Μπορού, που μέσα της ζυμώθηκα, εικονίζεται στο ποίημα του Καβάφη. Για τα βιώματα της δύσκολης απλής ζωής των ανθρώπων στο Μπορό, θα γράψω άλλη φορά. Τώρα το ποίημα του Καβάφη:

ΤΟ ΝΙΧΩΡΙ

 (και στην αντιγραφή "Ο ΜΠΟΡΟΣ")

Ξένε σαν 'δης ένα χωριό όπου γελάει η φύσις,

κ' εις κάθε πλάτανο κοντά που κρύπτεται μια κόρη

ωραία σαν το τριαντάφυλλο - εκεί να σταματήσης˙

έφθασες, ξένε, στο Μπορό.

Κι' όταν το βράδυ έλθη, αν βγης έξω να περπατήσης

και βρης εμπρός σου καρυδιαίς, στον δρόμο μη προχώρει

του ταξειδιού σου πια. Αλλού ποιόν τόπο θα ζητήσης

καλλείτερον απ' το Μπορό.

Τέτοια δροσιά δεν έχουνε αλλού στον κόσμο η βρύσεις,

των λόφων του την αρχοντιά αλλού δεν έχουν όρη˙

και με της γης την μυρωδιά μονάχα θα μεθύ[σης,]

ολίγο αν μείνης στο Μπορό.

Την πρασινάδα που θα 'δης εκεί να μην ελπίσης που σ' άλλο μέρος θα την βρης. Απ' το βουνό θεώρει

κάτω και ειπέ πως να μην αγαπήσης

αυτό μας το μικρό Μπορό.

Πώς αγαπώ υπερβολαίς, ω ξένε, μη νομίσης,

Υπάρχουν τόποι εύφοροι πολλοί και καρποφόροι.

Πλήν έχουν κάτι χωριστό και συ θα ομολογήσης,

καρποί και άνθη στο Μπορό.

Εάν στης Αγιάς Κατερίνας θελήσης

την εκκλησία να μπης μ' εμέ, φανατικός συγχώρει

αν ημ' εκεί. Άλλην θαρρώ χάριν η παρακλήσεις

έχουνε στο πιστό Μπορό.

                                                                                                           Κ. Καβάφης

Το ΝΙΧΩΡΙ το έγραψε ο Καβάφης το έτος 1885, που ήταν 22 ετών. Το ποίημα αυτό δεν είχε δημοσιευτεί όσο ζούσε ο ποιητής. Βρέθηκε στο αρχείο του με ένα χαρτάκι καρφιτσωμένο πάνω στο ποίημα, που ο Καβάφης έγραφε "σαν αυτοβιογραφικό". Δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του και είναι ένα από τα λεγόμενα "Ανέκδοτα". Στη βιβλιογραφία για το ποίημα αυτό αναφέρεται ότι: «Το Νιχώρι ή Νεοχώριον ή Venikoy ήταν άλλοτε ελληνικό εξοχικό προάστιο στην Ευρωπαϊκή όχθη του Βοσπόρου. Στα Βυζαντινά χρόνια: Νεάπολις. Ο μητρικός πάππος του Καβάφη, Γεωργάκης Φωτιάδης, είχε εκεί έπαυλη, στην οποία ο ποιητής διέμεινε οικογενειακώς από τις αρχές του 1883, ως τον Οκτώβριο 1988». Και ο Καβάφης σε ένα πεζό κείμενό του, το "ΜΙΑ ΝΥΞ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΛΙΝΤΕΡΙ", αναφέρει το άνω χωριό ως Νεοχώριον και το περιγράφει ως ένα «των ωραιοτέρων χωρίων του Βοσπόρου».

Το 1998 επισκέφθηκα την περιοχή του "Νιχώρι" στο Βόσπορο και είδα ένα πανέμορφο τοπίο. Και τότε στο Νιχώρι του Βοσπόρου και τώρα που ξαναδιαβάζω το ποίημα "Νιχώρι", έρχεται στο νου μου η μαγευτική εικόνα της φύσης του Μπορού.

Η αλλαγή που έκανα των λέξεων "Νιχώρι" σε Μπορός και της "Κουμαριώτισσας Παναγίας" σε Αγιά-Κατερίνα, δεν αλλάζει, ούτε τη μορφή, ούτε το ύφος, ούτε το περιεχόμενο του ποιήματος του Καβάφη. Θα μου πει ίσως κάποιος πως η αλλαγή των δύο λέξεων που έκανα στο ποίημα του Καβάφη μεταβάλλει την ταυτότητα του ποιήματος. Η απάντησή μου είναι ναι. Αλλά είναι απάντησή μου και το ότι η ονειρική ομορφιά της φύσης του Μπορού, αναδύεται μέσα από το ποίημα του Καβάφη. Και μένα με κρατά έκθαμβο και εκστατικό.

Ήταν εύκολο να αλλάξω τη λέξη Νιχώρι σε Νεοχώρι και κανείς ίσως δεν θα το παρατηρούσε. Δεν το έκανα γιατί για μένα ο Μπορός δεν έγινε ποτέ Νεοχώρι. Και χαίρομαι που ακούω όλους τους συγχωριανούς μου, τους Μποριανούς, να λένε το χωριό μας Μπορό. Και γι' αυτό το θέμα θα γράψω άλλη φορά.