http://www.mporos.gr/neoxori

Γεννήθηκε στο Παλαιοχώρι Λέσβου το 1850 ύστερα από ιδιόχειρο σημείωμά του σε ατομικό πρόχειρο ημερολόγιο, «εγεννήθην τω 1850 21 Οκτωβρίου». Ο ίδιος και ο αδελφός του Μανώλης αναφέρονται στα δημοτολόγια σαν επάγγελμα αγιογράφοι. Το πραγματικό οικογενειακό του επώνυμο ήταν Κουτλής – πώς αργότερα επικράτησε το επώνυμο Καραντάνης είναι άγνωστο. Σε όλα τα ζωγραφικά τους έργα προσυπογράφουν με το επώνυμο Καραντάνης. Τα πρώτα γράμματα έμαθε στο Παλαιοχώρι Λέσβου. Για τις παραπέρα σπουδές του γνωρίζουμε τα εξής: Σύμφωνα με ένα χειρόγραφο έργο του 1876 φαίνεται σπουδαστής της Σχολής Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου Αθηνών (Ετών 26) με ιδιαίτερο δάσκαλό του Ν. Σκόπα που προσυπογράφει ως δάσκαλος σε μια εργασία του “έργων Παναγιώτου Δ. Καραντάνη Αθήναι 1876 9/Βριου 25”. Παρουσιάζει μια εργασία – σχέδιο με απλό μαύρο μολύβι ίσως κάποια κεφαλή προσωπογραφία αγάλματος νεανίου με σγουρά μαλλιά και εκφραστικά μάτια, πιθανόν του Άδωνη ή του θεού Απόλλωνα. Όπως και να έχει το θέμα σημαντικό είναι ότι υπάρχει αυτό το αποδεικτικό στοιχείο της φοίτησης του στη σχολή Καλών Τεχνών διότι πάνω αριστερά στο έργο υπάρχει ανεξίτηλη μπλε σφραγίδα με τα στοιχεία “Σχολείον Καλών Τεχνών” και κάτω αριστερά υπογράφει ο διδάσκαλος Ν. Σκόπας.

Ο Παναγίωτης Καραντάνης ήλθε από το Παλαιοχώρι στο Μπορό αφού παντρεύτηκε το 1880 την Μαρία Γιαλούρη κόρη του Ευστρατίου Γιαλούρη ευκατάστατου κτηματία. Ύστερα από τρία χρόνια μαθητεία στο Άγιο Όρος γύρισε και άρχισε να ζωγραφίζει εικόνες κατά παραγγελία σε ιδιώτες και εκκλησίες με αναφορά ονόματος και χρονολογίας κάτω. Τα σύνεργα του σώθηκαν σε ένα μπαούλο (μπογιές, πινέλα, σχέδια) τα οποία δώρισε η οικογένεια του στον Παπαστρατή Βερβέρη στο Ακράσι που ήταν και αυτός αγιογράφος.

Από τα σωζόμενα έργα του φαίνεται μεγάλη διαφορά στην τεχνοτροπία από το βυζαντινό αυστηρό ύφος άλλων αγιογράφων. Πρέπει να επηρεάστηκε ίσως από τη μεταγενέστερη ρωσική τεχνοτροπία της μαθητεία του στο Άγιο Όρος.

Στην Αγία Αικατερίνη στο Μπορό έχουμε πολλές εικονογραφίες ολόσωμες πάνω σε λαμαρίνα ύψος 1,70 περίπου και άλλες μικρές φορητές εικόνες του Αγίου Γεωργίου – Αγίου Δημητρίου – Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου η κεφαλή επί πίνακι – Αρχαγγέλων Μηχαήλ και Γαβριήλ – Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, αφιερώματα ιδιωτών καθώς επίσης και ένας θαυμάσιος Νυμφίος. Προφορικές μαρτυρίες της κόρης του Ζηνοβίας αναφέρουν ότι όταν ήταν μικρή (γεννήθηκε το 1894) μένανε στην Αγιάσσο επειδή ζωγράφιζε πάνω σε σκαλωσιές την εκκλησία της Παναγίας και λέγεται ότι η οροφή με όλες τις εικονογραφίες και τον Παντοκράτορα είναι του Παναγιώτη Καραντάνη.

Τα χρώματα που χρησιμοποιούσε τα έφτιαχνε μόνος του από φυτικές και ζωικές ουσίες, είναι ανεξίτηλα καλά διατηρημένα μέχρι σήμερα πάνω από 100 χρόνια.

Εκτός από αγιογραφίες, ο Καραντάνης άφησε και άλλα έργα κοσμικά. Τοιχογραφίες μέσα στο σπίτι του στο Μπορό, ιστορική είναι η συνάντηση Βενιζέλου και διαδόχου Κωνσταντίνου, ολόσωμοι μπαίνοντας αριστερά στο διάδρομο. Απέναντι στη σκάλα παρουσιάζεται μια κοπέλα που μαδάει μια μαργαρίτα. Πάνω σε λαμαρίνα- κάδρο έχει την προσωπογραφία της γυναίκας του Μαρίας Γιαλούρη, θαυμάσια με το τσεμπέρι και το λαδί κοντογούνι επανωφόρι εποχής. Σε πιο μικρό σχήμα παρουσιάζει το ελληνικό εθνόσημο με τον Ηρακλή και το Θησέα. Όλο το σπίτι εσωτερικά είναι εικονογραφημένο με διάφορα σχέδια γεωμετρικά και άλλα διακοσμητικά.

Τα γενικά χαρακτηριστικά της ζωγραφικής του Παναγίωτη Καραντάνη θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα φυσικά χρώματα, το ρεαλισμό και τη λιτότητα της έκφρασης.

  Φωτογραφικό υλικό